Mezotelyoma nedir?

Malin plevral mezetelyoma (MPM), akciğerin plevra dediğimiz zarlarında gelişen nadir bir kanser türüdür. Mezotel vücuttaki birçok organı saran ve organı koruyan güçlü bir zardır. Akciğerin üzerini saran mezotel’e plevral mezotel diyoruz. MPM’de bu plevral mezotel’in kanseridir.

Plevra 2 yapraktan (tabakadan) oluşur; iç tabaka akciğer yüzeyini kaplayan vişseral plevra, dış tabaka ise göğüs kafesinin iç kısmını mediasten ve diyafram yüzeyini kaplayan paryetal plevradır. Dolayısı ile plevrada olan bu hastalık, akciğer göğüs duvarının iç kısmı, mediastinal yapılar ve diyaframın komşuluğundadır. Bu durum bu hastalığın cerrahi tedavisinde güvenli bir sınır bırakmayı imkânsız kılar.

Mezotelyoma neden olur?

Asbest’e maruz kalma mezotelyomanın en büyük nedenidir. Asbest doğada, kayalarda ve toprakta bulunan bir mineraldir. Yapı olarak ince uzun liflerden oluşur. Bu lifler, ancak mikroskop ile görülebilecek kadar küçüktür. Asbest lifleri güçlü ve esnektir ve de ateş ve yangına dirençlidir. Bu nedenle endüstriyal olarak özellikle geçmiş yıllarda, yalıtım malzemesi olarak birçok alanda, gemicilik sektörü, fren balataları, gibi birçok yerde kullanılmıştır ve halen kısmen kullanılmaktadır. Asbest lifleri küçük parçalar halinde havada uçuşabilir ve bu havayı soluyan kişi tarafından akciğerlere alınır. Akciğerlerin dış kısmına doğru hareket edip plevraya geçen minik asbest lifleri burada yarattığı irritasyon ve kronik enflamasyon sonucu kanser gelişimine neden olur. Asbest’e maruz kalan kişilerde, diğer nüfusa göre 40 kat daha fazla görülmektedir. Hatta asbeste maruz kalan kişilerin yakınları da bu lifleri dolaylı olarak (üzerine asbest konmuş kıyafetler çıkartılırken vs) alabildiklerinden mezotelyoma için risk altındadırlar.

Ülkemizde ve komşu bazı ülkelerde mezotelyomanın bir diğer nedeni toprakta doğal olarak bulunan asbest benzeri bir mineral olan erionittir. Bazı illerimizde kerpiç evleri sıvama ve boyama amaçlı kullanılan beyaz toprak içinde vardır. Erionitte asbest benzeri bir mekanizma ile mezotelyoma’ya neden olur.

Mezotelyoma belirtileri nelerdir?

Mezetelyomada akciğer zarında su birikir ve aynı zamanda akciğer zarı kalınlaşır ve büzülür. Bu nedenle mezotelyomanın ilk bulguları

• Nefes darlığı ve

• Künt göğüs ağrısıdır. Bir miktar öksürük te eşlik edebilir. İlerleyen hastalıkta

• Halsizlik,

• İştahsızlık,

• Kilo kaybı gibi genel kanser belirtileri de görülebilir.

Mezotelyoma tanısı nasıl konur?

Hastanın asbest maruziyeti mutlaka her nefes darlığında sorgulanmalıdır. Akciğer filminde akciğer zarında sıvı görülmesi şüphe uyandırır. Bilgisayarlı tomografi ile akciğer zarı daha iyi görülür ve mezotelyomaya bağlı sıvı toplanması, zarda kalınlaşma ve nodüllerin varlığı yüksek oranda şüphe uyandırmalıdır. Kesin tanı için akciğer zarından biyopsi veya sıvıdan örnek alınarak patolojik inceleme yapılmalıdır. Sıvı örneğinde kanser hücreleri görülememesi hastalığı ekarte ettirmez. Akciğer zarından mutlaka parça alınmalıdır. Bu biyopsi göğüs dışından körlemesine veya tomografi altında iğne ile girilerek alınabilse de başarı oranı çok yüksek değildir. En değerli yöntem, biraz zahmetli olsa da videotorakoskopik yöntem ile tek bir delikten kamera ile girilerek, zarın gözlenmesi ve görerek nodüllerden ve zardan parça alınmasıdır.

Mezotelyomanın en başarılı tedavisi nasıl yapılır?

Mezotelyoma oldukça kötü seyirli bir kanserdir ve tedavisinde de tek bir en iyi tedavi yöntemi yoktur. Genelde aşağıdaki 3 tedavi şekli tek veya birlikte uygulanır.

• Cerrahi

• Kemoterapi ve immunoterapi

• Radyoterapi

Hastanın yaşı, genel durumu, hastalığın evresi, mezotelyomanın alt hücre tipi gibi bir çok faktöre bakılarak, farklı daldan uzmanların, onkoloji konseyinde bir araya gelerek ortak alacakları karara göre tedavi seçeneği veya yolu belirlenir.

Mezotelyoma ameliyatı nasıl yapılır?

Mezotelyomada tanı evresinde biyopsi amaçlı cerrahi girişim, videotorakoskopi (tek delikten VATS) yapılabilir. Ayrıca tedavilere rağmen akciğer zarında inatçı masif sıvı toplanıyorsa hastayı rahatlatmak amaçlı, plevral sıvı drenajı veya plörektomi+olöredezis gibi palyatif cerrahiler gerekli olabilir.

Hastalığın tedavisinde radikal cerrahi yapılmasına karar verilir ise bu 2 şekilde olabilir.

• Akciğerin kendisi alınmaksızın sadece iç zarı (viseral plevra), akciğerin dış zarı (paryetal plevra) nın soyulduğu radikal plörektomi+dekortikasyon ameliyatı,

• Akciğer ile birlikte tüm zarların alındı plöropnömonektomi ameliyatı.

Akciğerin dış zarı alınırken diyafram kasından ve kalp zarı üstündeki kısmı soymak çoğu zaman mümkün olamayacağından, kalp zarı (perikart) ve diyafram kasının da bu ameliyatlarda alınması gereklidir. Tek başına cerrahi tedavi yeterli değildir. Cerrahi sonrası mutlaka kemoterapi-immunoterapi ve radyoterapi tedavilerinin de eklenmesi (multimodal tedavi) gereklidir.

Mezotelyomada yaşam beklentisi nedir?

Mezotelyoma oldukça kötü seyirli bir kanserdir. Kür olma ihtimali çok düşüktür. Cerrahi olabilen grup sadece hastalığın erken evreleridir. Yapılan tedaviler çoğu hastada yaşam beklentisini uzatmaktadır.