Mezotelyoma Nedir? Belirtileri, Türleri ve Tedavi Yöntemleri
Mezotelyoma, akciğer zarı, karın zarı veya kalp zarı gibi iç organları saran “mezotelyal” dokulardan kaynaklanan, nadir fakat agresif bir kanser türüdür. En sık olarak, akciğerleri çevreleyen zar olan plevrada gelişir ve bu nedenle “malign plevral mezotelyoma” olarak adlandırılır. En önemli risk faktörü asbest maruziyetidir.
Bu yazıda mezotelyoma nedir, mezotelyoma kanser midir, mezotelyoma hastalarının yaşam süresi nedir, mezotelyoma tedavi edilir mi, mezotelyoma türleri nelerdir sorularını detaylı şekilde ele alacağız.
Mezotelyoma Nedir?
Mezotelyoma, mezotelyum adı verilen zar dokusundan köken alan, genellikle kötü huylu (malign) olan bir tümördür. Bu zar dokusu, iç organları çevreleyerek sürtünmeyi azaltan koruyucu bir katmandır. Mezotelyoma genellikle akciğer zarında (plevra), nadiren karın zarında (periton) ya da kalp zarında (perikard) gelişir.
Hastalık genellikle sinsi ilerler. İlk belirtiler başka hastalıklarla karıştırılabilir, bu da tanıyı geciktirir.
Mezotelyoma Kanser Midir?
Mezotelyomanın en yaygın formu olan malign plevral mezotelyoma ciddi bir kanser türüdür. Üstelik oldukça agresif seyreden, tedaviye dirençli ve erken evrede nadiren tanı konabilen bir kanserdir. Malign plevral mezotelyoma, akciğer zarında gelişir. Özellikle asbeste maruz kalmış bireylerde ve Anadoluda beyaz, özel bir toprağın bulunduğu, yerlerde yaşayanlarda daha sık görülür.
Mezotelyoma Hastalarının Yaşam Süresi Ne Kadardır?
Mezotelyoma hastalarının yaşam süresi, hastalığın evresine, yayılımına, tedaviye verilen cevaba ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Ne yazık ki mezotelyoma genellikle geç evrede teşhis edildiği için yaşam süresi kısıtlı olabilir.
Ortalama yaşam süreleri şu şekildedir:
- Tanıdan sonra ortalama yaşam süresi 12-24 ay arasındadır.
- Erken evrede teşhis edilen ve ameliyat şansı olan hastalarda bu süre uzayabilir.
- Kemoterapi ve immünoterapilerle bazı hastalarda 36 aya kadar yaşam süresi elde edilebilir.
- Nadiren de olsa uzun süreli sağ kalım görülebilir, özellikle epitelyal alt tipe sahip ve iyi yanıt veren hastalarda.
Mezotelyoma Tedavi Edilir Mi?
Mezotelyoma, çoğu zaman, tamamen tedavi edilebilir bir hastalık değildir, ancak tedavi yöntemleri ile yaşam süresi uzatılabilir ve hastanın yaşam kalitesi artırılabilir. Tedavi seçenekleri, hastalığın evresi, hastanın genel durumu ve tümörün türüne göre belirlenir.
Başlıca tedavi yöntemleri:
Cerrahi (Ameliyat):
Erken evrede teşhis edilmiş ve yayılım göstermemiş hastalarda uygulanabilir.
Tümörün tamamen çıkarılması amaçlanır (plevral dekortikasyon veya daha ileri cerrahiler gibi).
Kemoterapi:
En yaygın kullanılan sistemik tedavi yöntemidir.
Genellikle pemetreksed + sisplatin kombinasyonu kullanılır.
Tümörün küçülmesine veya büyümenin yavaşlatılmasına yardımcı olur.
Radyoterapi:
Ameliyat sonrası lokal kontrol sağlamak için veya ağrı gibi semptomları azaltmak amacıyla uygulanabilir.
İmmünoterapi (Bağışıklık Tedavisi):
Son yıllarda, bağışıklık sistemini tümöre karşı harekete geçiren ilaçlar mezotelyoma tedavisinde umut verici sonuçlar göstermektedir.
Destekleyici Tedaviler:
Nefes darlığını hafifletmek için plevral sıvı boşaltımı, ağrı kontrolü ve beslenme desteği gibi semptom odaklı tedaviler de uygulanır.
Mezotelyoma Türleri Nelerdir?
Mezotelyoma, mikroskop altında incelendiğinde hücresel yapısına göre 3 ana tipe ayrılır. Bu sınıflandırma, tedaviye yanıtı ve yaşam süresini etkileyebilir:
Epitelyal Mezotelyoma:
En sık görülen türdür.
Diğer türlere göre daha iyi seyirli ve tedaviye daha iyi yanıt verir.
Sarkomatoid Mezotelyoma:
Daha nadir görülür.
Daha agresif seyirlidir ve tedaviye dirençlidir.
Bifazik (Karma) Mezotelyoma:
Hem epitelyal hem de sarkomatoid hücrelerin karışımını içerir.
Tedaviye yanıtı değişkendir.
Mezotelyoma Neden Olur? En Önemli Risk: Asbest
Mezotelyomanın en büyük nedeni asbest maruziyetidir. Asbest, geçmişte inşaat, gemi yapımı, yalıtım ve otomotiv sanayinde yaygın olarak kullanılmış bir mineraldir. Asbest lifleri solunduğunda, yıllar sonra akciğer zarına yerleşerek mezotelyoma gelişimine neden olabilir.
Asbest maruziyetinden sonra mezotelyoma ortaya çıkması 20-50 yıl sürebilir. Bu uzun süreli gecikme nedeniyle tanı konduğunda hastalık genellikle ilerlemiş olur.
Türkiye ve bazı akdeniz ülkelerinde malign mezetelyomanın diğer bir nedeni, bazı bölgelerde, özellikle beyaz toprakta doğal olarak bulunan, erionit adlı asbest benzeri bir maddedir. Bu toprağın bulundağu orta Anadolu da bazı bölgelerde Mezetelyoma endemiktir.
Mezotelyoma ile Erken Tanı Hayat Kurtarabilir
Mezotelyoma, nadir görülen ancak son derece ciddi bir kanser türüdür. Özellikle asbest ile temas öyküsü olan bireylerde solunum sıkıntısı, göğüs ağrısı, kilo kaybı gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir göğüs cerrahisi uzmanına başvurulmalıdır.
Erken tanı ve uygun tedaviyle hastaların yaşam süresi uzatılabilir ve semptomlar kontrol altına alınabilir.
Not: Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır. Mezotelyoma şüpheniz varsa ya da risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız, bir uzman hekime başvurmanız önemlidir.
